این مجموعه با بیش از ۵۰ سال تجربه فعالیت در صنعت چاپ و بیش از یک دهه فعالیت تخصصی در زمینه ارائه سفارشات چاپی رنگی در اندازه‌های کوچک و به عنوان یکی از بنیانگذاران ارائه سفارشات چاپی با خدمات مشترک در شرق کشور افتخار دارد با ...
مصاحبه با "مهندس محمدحسین رحیمی‌یگانه" مدرس واحد استانداردسازی
رشته چاپ در دانشگاه
به طور کلی عملکرد نرم‌افزارهای مدیریت فرآیند تولید و برنامه‌ریزی چاپخانه به چه صورت است و به چه زیرساخت‌هایی نیاز دارد؟
نرم‌افزارهای (ERP) (Enterprise
Resource Planning) اصولاً شامل سه عامل اصلی هستند: مواد، ظرفیت تولید و زمان. اگر بخواهیم تولیدی انجام دهیم در
درجه اول باید ببینیم آیا مواد مصرفی لازم را در اختیار داریم و قابل تهیه است یا
خیر. نرم‌افزار مدیریت اطلاعات
در تولید براساس میزان مواد مورد نیاز و ظرفیت تولید، مقدار و زمان سفارش را تعیین
می‌کند.
رکن اصلی بعد از مدیریت مواد، بحث ظرفیت است. این نکته
که امکانات موجود در یک چاپخانه تکاپوی سفارشات را داشته باشد و همه بخش‌های تولید
با سرعت یکسان بتوانند در زمان معین محصول را تحویل دهند، نیازمند جمع‌آوری
اطلاعات همه زیرمجموعه‌های بزرگ و کوچک واحد تولید است.
سومین عامل اساسی در مدیریت تولید، زمان است. زمان تأمین مواد، تولید و
تحویل سفارشات فاکتور مهم دیگری است که می‌بایست در طراحی تولید لحاظ شود. در
نهایت این سه عامل مانند تار عنکبوت به هم وابسته و مربوط هستند و نمی‌توان
تغییرات مستقل از دیگر عوامل را در سیستم ایجاد کرد.
امروزه نرم‌افزارهای ERP خود را تنها به موتور برنامه ریزی داخلی تولید، محدود و وابسته نمی‌کنند زیرا به پارامترهای دیگری هم برای مدیریت نیاز دارند. این پارامترها مربوط به پیش و پس از تولید می‌شوند. بنابراین دو نرم‌افزار دیگر تکمیل‌کننده ERP می‌شـــوند. یــکی مربوط به ارتباط با مشتری است که شامل نرم‌افزارهای CRM (Customer Relationship Managementمی‌شود. این سیستم تقاضا و سفارش مشتریان متنوع را پردازش کرده و با تأیید مالی سفارشات کار را به بخش تولید منتقل می‌کند. CRM اعتبار مشتریان و ارتباط آنها را با بخش پیش از چاپ تعیین می‌کند.
تولید از سوی دیگر با تامین‌کننده ها در ارتباط است. نرم‌افزار مدیریت
تامین مواد که به SRM) (Supplier
Relationship Management)) معروف است، مدیریت این اطلاعات را برعهده
می‌گیرد. در این صورت ERP
ما به صورت ایده‌آل تحت سیستمی بزرگ تــر به نــام MIS) (Management Information System))0 عمل خواهد کرد. این سیستم شامل مدیریت و
تعامل بین SRM
و ERP و CRM
می‌شود.
اساس
کاربرد این نرم‌افزار در درجه اول ایجاد شفافیت بین طبقات مختلف در هرم مدیریت است
و دوم ایجاد شفافیت بین دیواره‌های عملیات مختلف در یک سازمان است. وظیفه ERP
در وهله‌ی اول برنامه‌ریزی تولید براساس اطلاعات مشتریان و تامین‌کنندگان و در
وهله دوم دریافت اطلاعات از تمام نقاط تولید و بررسی عملکردها و میزان بازدهی آنها
در مدیریت میانی است(Monitoring).
از آنجایی‌که نرم‌افزارهای
ERP برای فضاهای استاندارد طراحی شده‌اند،
بسیاری از چاپخانه‌های ایران زیرساخت‌های لازم برای پیاده‌سازی این نرم‌افزارها را
ندارند. آیا در این شرایط بهینه است که چاپخانه‌ها نرم‌افزارهایی مختص و هماهنگ با
محیط تولید خود طراحی کنند؟
در ایران بسیاری از چاپخانه‌ها، ماشین‌آلاتی از ده یا بیست سال پیش در خط تولید
خود دارند که امکان JDF
در آنها وجود ندارد و اضافه کردن آن هم هزینه به صرفه‌ای نخواهد بود. روش‌هایی
وجود دارد که می‌توان این جایگزینی را به کمک تکنیک‌های ورود اطلاعات انجام داد و
نرم‌افزارهایی هم برای آن طراحی شده‌است. در این نرم‌افزارهای مدیـــریت تــولید
اطلاعـــات به صورت نیمه‌اتوماتیک وارد نمی‌شود که البته مجموعه کاملی از داده‌ها
نخواهد بود، زیرا اپراتورها ممکن است حوصله وارد کردن همه اطلاعات را نداشته
باشند. به این دلیل نرم‌افزارهایی هم طراحی شده‌اند که اطلاعات به صورت نیمه‌اتوماتیک
از ماشین به نرم‌افزار منتقل شوند.
و به نظر شما این نرم‌افزارها می‌توانند نقش مناسب‌تری در چاپخانه‌های ایران ایفا کنند؟
در نرم افزارهای حرفه ای بخش عمده هزینه ERP،
مربوط به خرید نرم‌افزار نیست.فاز پیاده‌سازی
ممکن است شش ماه تا یک سال به طول بیانجامد تا نرم‌افزار بتواند در همه بخش‌های
مختلف یک سازمان و فرایندهای آن پیاده‌سازی شود و نیازمند همکاری شدید همه بخش‌های
سازمان است. از لایه اپراتوری که درواقع کوچک‌ترین بخش‌های تصمیم‌گیری هستند تا
عالی‌ترین بخش‌های سازمان باید خود را هم به لحاظ فرهنگ پیاده‌سازی اتوماسیون در
مدیریت اطلاعات و هم به لحاظ تقبل هزینه‌های آن وفق دهند. در هر صورت نتیجه
درازمدت این پیاده‌سازی می‌تواند به راحتی بازگشت سرمایه را تأمین کند.
آیا چاپخانه‌داران ما مقاومتی در برابر اتوماسیون سیستم‌ها و اجرای نرم‌افزارهای مدیریت تولید دارند؟
متأسفانه بخش‌هایی از صنعت چاپ مانند نشر یا حتی چاپ تجاری در دو سه سال گذشته
دچار افول در بازار شده‌اند. و این مورد هم به خاطر پیشرفت شیوه‌های دیگر انتقال
اطلاعات و رسانه‌هاست، که بخشی از بازار را گرفته‌اند. حال چه به لحاظ روش تولید و
چه به لحاظ محتوایی. می‌دانید که شرکت آمازون در پایان سال 2012 اعلام کرد که برای
اولین بار کتب الکترونیک آن از کتب چاپ شده فروش بیشتری داشته‌است. چنین روندهایی
نشان‌دهنده میل بازار به سمت رسانه دیجیتال است. بنابراین به طور کل اشتیاق در
حوزه چاپ نشر و چاپ تجاری برای سرمایه‌گذاری کاهش یافته است. علیرغم این‌که هنوز
اگر یک مجموعه چاپ و انتشارات یا چاپ تجاری خود را به سیستم‌های مدیریت اطلاعات
مجهز کنند می‌توانند بخشی از فشارها را بکاهند و بازدهی خود را بالا ببرند.
امــا از آن ســــو در واحـدهایی مانند چاپ بسته‌بندی و چاپ امنیتی روند به‌کارگیـــری
نـــــرم‌افزارهای مدیریتی و اتوماسیون رشد داشته‌است. در این حوزه‌ها
مدیریت اطلاعات جزء واجبات است و هر روز که دیرتر به این سمت حرکت کنند بیشتر از
بازدهی مناسب عقب می‌مانند. چنانچه تنها 10 درصد سرمایه سازمان خود را در بخش نرم‌افزار
و IT صرف کنند نتیجه‌ای بیش از 10 برابر سرمایه‌گذاری
در زمینه تجهیزات خود دریافت خواهند کرد. اما سرمایه‌گذاری در بخش نرم‌افزار که از
دارایی‌های نامشهود که به Intangible Asset
معروف است محسوب می‌شود، قابل لمس نیست. صنعت چاپ نیز به عنوان یکی از قدیمی‌ترین
رسانه‌های ارتباطی بشر هنوز از نوعی ساختار سنتی به‌ویژه در کشورهای توسعه‌نیافته
برخوردار است. بنابراین سرمایه‌گذاری در بخش دارایی‌های نامشهود، جاذبه‌ی
کافی را برای مدیران و صاحبان صنعت چاپ ندارد، مگر این‌که مدیریت و کل سازمان به
تأثیر واقعی نرم‌افزارهای مدیریتی پی ببرند و اعتقاد یابند. متأسفانه این اتفاق
هنوز در کشور ما رخ نداده است. مراکز معدودی سعی کردند به سمت نصب نرم‌افزارهای
مدیریت اطلاعات بروند اما به دلایل متعدد موفق نبوده‌اند. از این دلایل می‌توان به
بی‌توجهی به فارسی شدن نرم‌افزار برای کاربران اشاره کرد، که بسیار مهم است. زیرا
عمده کارمندان چاپخانه‌ها درک بهتری از نرم‌افزار فارسی‌زبان نسبت به نسخه انگلیسی
آن دارند. دلایل دیگر نیز شامل ساده نبودن کاربری و کامل نبودن بخش کتابخانه‌ای
نرم‌افزارها است که بسیاری از استانداردهای تولید را در خود جا می‌دهند و البته در
نهایت عدم تجربه کافی در این زمینه بوده‌است.
لازم است برای کسب نتیجه مطلوب از نرم افزارهای ERP استفاده کنیم که به‌صورت استاندارد برای چاپخانه طراحی شده باشند
و دارای الگوها و استانداردها و اطلاعات کتابخانه‌ای (Library) چاپخانه هستند. به طور کلی استفاده از نرم‌افزار،
کمک حال چاپخانه‌هاست. اما همان‌طور که در ابتدای صحبت اشاره کردم شاخص‌هایی که
مورد استفاده ERP
برای ارائه تسهیلات است باید در همه نقاط سازمان لحاظ شود تا نتیجه‌ی مطلوب به‌دست
آید. در صورت یکپارچه نشدن اطلاعات ممکن است حجم زیاد اطلاعات و تکرار شدن برخی از
آنها در پردازش اطلاعات خطا ایجاد کند. این نقاط شامل اطلاعات جامع بخش‌های تولید،
سفارش، انبارداری، IT،
پشتیبانی، حسابداری، بازاریابی و فروش می‌شود. یکی از دیگر مزایای ERP این است که بازدهی پایین و ضرردهی را تشخیص می‌دهد و بخش مؤثر در
ضرردهی را مشخص و به تفکیک شفاف می‌کند.
چاپ صفحه
فید 
